Zenobia’nın çığlığı: Suriye’de tarih ve insanlık yok oluyor

Tarih boyunca Ortadoğu’da birçok medeniyete mesken sahipliği yapmış kadim topraklara sahip Suriye.
Sümerlerden Asurlulara, Romalılardan Osmanlı’ya kadar birçok büyük uygarlıkların iz bıraktığı bu ülke bugün kan, gözyaşı, alevi katliamı ve insan hakları ihlalleriyle anılıyor. Halbuki bu topraklar, binlerce yıl sanatın, bilimin ve müsamahanın beşiği olmuştu. Bugün ise bu tarihi mirasın üzerine ağır bir gölge düşüyor.

Gelen haberler, yalnızca savaşın yıkıcı tesirlerini değil, birebir vakitte mezhepsel katliamları da gözler önüne seriyor. Son günlerde bilhassa Alevi topluluklarına yönelik gerçekleştirilen ataklar, Suriye’de insan haklarının nasıl ayaklar altına alındığını bir defa daha gösteriyor. İster rejim güçleri, ister silahlı kümeler olsun günahsız insanların mezhepleri, kimlikleri ya da aidiyetleri üzerinden maksat alınması kabul edilemez.

Ancak bu topraklar, yalnızca savaşın değil, büyük bir medeniyetin de şahididir. Palmira’nın efsanevi kraliçesi Zenobia, Roma’ya başkaldırarak Suriye topraklarında özgürlük için çaba etmişti. Onun şu sözleri, bugünün Suriye’si için de acı bir mana taşıyor:

“Bizim topraklarımız çöllerden değil, tarih ve medeniyetten yükselir”

Zenobia’nın söylediği üzere, Suriye sıradan bir coğrafya değildi. Palmira’nın antik tapınaklarından, Şam’ın dar sokaklarında yankılanan lisanların çeşitliliğine kadar burası medeniyetin yükseldiği bir yerdi. Lakin savaş ve mezhepçilik, bu zenginliği yok ediyor.

Tarih boyunca Suriye yalnızca güçlü hükümdarları ve savaşçılarıyla değil, bilim insanları ve filozoflarıyla da dünyaya ışık saçtı. İbni Nefis, tıp dünyasında çığır açan keşifleriyle tanınan bir Suriyeli alimdi. O, deveran sistemini keşfederek çağdaş tıbbın temellerinden birini atmıştı. Lakin yalnızca tıpla değil, niyetle de ilgileniyordu. Bir vakitler Şam’da kaleme aldığı şu kelamlar, bugünün Suriye’si için acı bir gerçeği yansıtıyor:

“Cehalet, insanın kendisini zincire vurmasıdır.”

Bugün, Suriye’de yaşanan mezhep savaşları ve insan hakları ihlalleri, cehaletin yarattığı en büyük zincirlerden biri değil mi? Zenobia’nın özgürlük ideali, İbni Nefis’in bilimsel aydınlanma uğraşları, bugün yerini mezhepçiliğin, nefretin ve şiddetin kör karanlığına mı bırakacak?

Bu topraklar bir vakitler bilimin, sanatın ve müsamahanın merkeziydi. Fakat tarih boyunca olduğu üzere, bugünün Suriye’si de kendini yine inşa etme gücüne sahip.

Soru şu: Biz bu yıkımı izlemekle mi yetineceğiz, yoksa tarihin bize yüklediği sorumlulukla harekete mi geçeceğiz?