Uçum’dan yeni anayasa iletisi: Artık kaçınılamaz bir gerekliliktir

Sosyal medya üzerinden bir yazı yayınlayan Cumhurbaşkanı Hukuk Başdanışmanı Mehmet Uçum, yeni anayasayı ele aldı.

Yeni anayasanın gereksinim olduğunu belirten Uçum, “Bir anayasanın sırf bireyi değil, aileyi, toplumu ve devleti de teminat altına alacak bir istikrara sahip olması gerekir” dedi.

“ARTIK KAÇINILAMAZ BİR GEREKLİLİKTİR”

Yazısında Cumhuriyet ve demokrasiyi güçlendirmek için yeni anayasanın gereklilik olduğunu savunan Uçum, şu sözleri kullandı:

“Türkiye’nin; ulusal devlet, millet, ülke, vatandaşlık, devlet lisanı, ulusal hukuk, ulusal yargı, halk, seçmen, toplum, aile ve birey açısından mevcut teminatları koruyacak, eksikleri giderecek, teminatları geliştirecek, Cumhuriyet ve Demokrasiyi güçlendirecek yeni bir anayasaya kavuşması artık kaçınılamaz bir gerekliliktir”

“ANAYASA TARTIŞMALARI DAİMA DEVAM EDECEKTİR”

Uçum, yazsının tamamında şu sözlere yer verdi:

“Anayasa: Bir Garantiler Sistemi!

Literatürde ‘anayasa nedir?’ sorusuna birçok karşılık verilir. En sade tariflerden biri şu olabilir:

Anayasa, devletin nitelikleri ve teşkilatı ile vatandaşın haklarını, özgürlüklerini ve ödevlerini düzenleyen temel ya da üst kanundur.

Yapılan her tarif üzere bu tanıma da tenkit yöneltilebilir. Teorik olarak anayasa tartışmaları daima devam edecektir; zira teori bunu gerektirir. Bununla birlikte bir anayasa, devlet ve vatandaş açısından ne tabir eder sorusu daha pratiktir. Tıpkı biçimde anayasanın devlet ve vatandaş için fonksiyonu ne olmalıdır sorusu da sorulabilir.”

“NEOLİBERAL BİR HUKUK ANLAYIŞINDAN DOĞDUĞU AÇIKTIR”

Bu soruların en kısa karşılığı şudur: İşlevsel açıdan anayasa bir garantiler (teminatlar) sistemidir.

Yeri gelmişken belirtelim: Bir anayasanın işlevi direkt icrai olmak değildir. Anayasa, garantiler oluşturmanın yanı sıra tıpkı vakitte icrai yapılara ve süreçlere çerçeve çizen, ödev ve sorumluluk yükleyen bir tertip oluşturur. Bu tertibi işletmek devlet erklerinin yani icrai mercilerin misyonudur. Bu nedenle uygulama sıkıntılarını yahut genel sorunları öne çıkararak ‘Yeni anayasa bunları mı çözecek?’ demek, mevzuyu anlamamak yahut şuurlu olarak çarpıtmaktır.

Bir anayasa hangi konularda garantiler oluşturmalıdır? Asıl mevzu budur.

Elbette günümüzde temel hak ve özgürlükler, anayasa ile garanti altına alınır. Lakin anayasanın sadece kişisel hak ve özgürlüklere ait bir garanti sistemi üretmesi kâfi olmaz. Bir anayasanın sadece bireyi değil, aileyi, toplumu ve devleti de garanti altına alacak bir istikrara sahip olması gerekir.

Özellikle anayasanın sırf ferdî özgürlükleri muhafazaya odaklanması gerektiğini savunan görüşlerin neoliberal bir hukuk anlayışından doğduğu açıktır. Ferdi hak eksenli paradigma olarak savunulan bu görüşler, aslında ulusal devleti zayıflatan ve global emperyalizme hizmet eden uygulamaların kapısını açmaktadır.

“AKSİ HALDE ÜLKENİN VARLIĞINI SÜRDÜRMESİ ZORLAŞIR”

Eğer anayasa neoliberal hukuk anlayışlarına karşı ulusal hukuku müdafaa misyonunu yerine getiremezse, o ülkenin bağımsızlığı erozyona uğrar ve global sermaye, devletin egemenlik alanını aşındırmaya başlar.

Bu nedenle hak ve özgürlükleri, global sistemin ideolojik dayatmalarına karşı aslına uygun biçimde anlamak ve ‘serbestlik fetişizmi’ tuzağına düşmemek gerekir. Her şeyin özgür olması özgürlük değildir. Neredeyse sınırsız özgürlüğe sahip toplumsal medya ve dijital mecraların nasıl bir anti-özgürlük alanı ürettiği ve dijital faşizme yol açtığı bunun en yıkıcı kanıtlarından biridir.

Günümüzde anayasanın fonksiyonu yalnızca bireyin haklarını korumakla sonlu değildir. Bugün anayasalar bireyin haklarının yanında genel olarak ulusal olanı özel olarak ulusal devleti, ulusal hukuku, ulusal yargıyı korumak zorundadır. Aksi halde ülkenin varlığını sürdürmesi zorlaşır. Şayet bir anayasa ulusal olanın özünü ve temellerini koruyamazsa o devlet iç bütünlüğünü kaybeder ve her türlü dış müdahaleye açık hale gelir.

Bir ülkenin global sistem içinde hukuken nasıl konumlandığı anayasal prensiplerle belirlenir. Ulusal devlet, ulusal hukuk ve ulusal yargıyı zayıflatan bir anayasal sistem ülkenin bağımsızlığını tehdit eden bir anayasal risk oluşturur. Bu riski müspet hukuk açısından ortadan kaldırmak için anayasanın öncelikle ülkenin bağımsızlığını ve bağımsızlığın ana güçlerinin başında gelen milletin birliğini garanti altına alması gerekir.

“DAHA GÜÇLÜ BİR TEMİNAT SİSTEMİ İÇİN İHTİYAÇTIR”

Türkiye’de yeni anayasa her şeyden evvel daha güçlü bir teminat sistemi için gereksinimdir. Zira mevcut anayasa, hiçbir hususta tam garanti sağlayan bir norm nizamına sahip değildir.

Türkiye’nin; ulusal devlet, millet, ülke, vatandaşlık, devlet lisanı, ulusal hukuk, ulusal yargı, halk, seçmen, toplum, aile ve birey açısından mevcut teminatları koruyacak, eksikleri giderecek, teminatları geliştirecek, Cumhuriyet ve Demokrasiyi güçlendirecek yeni bir anayasaya kavuşması artık kaçınılamaz bir gerekliliktir.”