Portekiz’de hükümet düştü: Üç yılda üçüncü kez!

Portekiz’de yaklaşık 11 ay evvel kurulan azınlık sağ hükümeti, Başbakan Luis Montenegro hakkındaki yolsuzluk tezlerinden ötürü Meclis’te yapılan itimat oylamasında kâfi oyu alamayarak düştü.

Portekiz’de diktatörlük devrinin sona erip 1974’te demokrasinin geri dönüşünden bu yana ikinci sefer bir hükümet güvenoyunda düşerken, birincisi 48 yıl evvel, 1977 yılında olmuştu.

Henüz birinci yılını doldurmayan sağ görüşlü azınlık hükümetinin düşmesinin sebebi, Başbakan Montenegro’nun kendisinin kurduğu ve siyasette faal olduktan sonra paylarını eşi ve iki çocuğuna devrettiği “Spinumviva” isimli bir aile şirketiyle temaslı olarak hakkında çıkan yolsuzluk savları oldu.

Başbakan Montenegro, birincisi 21 Şubat’ta çok sağcı Chega, ikincisi 4 Mart’ta Portekiz Komünist Partisi (PCP) tarafından sunulan iki gensorunun Meclis’te reddedilmesine karşın azınlık hükümetinin yaşadığı siyasi krizi atlatabilmek için güvenoyu isteme yoluna gitmişti.

Toplam 230 milletvekilinin olduğu Meclis’te bugün yapılan oylamada 142 “hayır“, 88 “evet” oyu ile güvenoyu alamayan hükümet düştü.

Azınlık hükümetindeki Sosyal Demokrat Parti (PSD) ile Hristiyan Demokratlar dışında yalnızca muhalefetteki Liberal Teşebbüs (IL) güvenoyuna dayanak verirken, ana muhalefetteki Sosyalist Parti (PS), öteki muhalefet partilerinden Portekiz Komünist Partisi (PCP), Birleşik Sol (BE), Özgür (L), İnsanlar-Hayvanlar-Doğa (PAN) ile azınlık hükümeti kurulurken dışarıdan takviye veren çok sağcı Chega partileri karşı oy kullandı.

Hükümetin, inanç oylamasını geri çekmek için Başbakan Montenegro ile ana muhalefet lideri Pedro Nuno Santos’un baş başa görüşmesi ve Montenegro hakkındaki savlar için 15 gün periyodik Meclis’te Araştırma Komitesi teklifleri reddedildi.

Meclis’teki oturumda konuşan Başbakan Montenegro, Portekizlilerin yeni bir erken seçim istemediğini söyleyerek, “ekonomik istikrarı” bozduğu gerekçesiyle ana muhalefetteki PS’yi suçladı.

Montenegro, bir kere daha partisinin başbakan adayı olacağını duyurdu.

PS lideri Santos ise güven oylamasının geri çekilmesi için Başbakan Montenegro’nun hakkındaki tezlerle ilgili Meclis’te Araştırma Kurulu kurulmasını koşul koşarak, krizin tek sorumlusunun “şüpheleri kaldırmayan Montenegro olduğunu” savundu.

PS, Araştırma Kurulu’nun 90 günlük olmasını, hükümetin talep ettiği üzere 15 günlük bir komitenin “ciddi olmadığını” ileri sürdü.

Oturum sonundaki oylama ile hükümetin düşmesinden ötürü Portekizliler son üç yılda üçüncü defa sandığa gitmek zorunda kalacak.

Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa’nın 11 ya da 18 Mayıs tarihinde erken seçim kararı alması bekleniyor.

Portekiz basınında bugün yayımlanan kimi anketlerde hükümetin yaşadığı krizin tesiriyle ana muhalefetteki Sosyalist Partinin oylarını artırdığı ve muhtemel bir seçimin kazananı olacağı belirtildi.

AZINLIK HÜKÜMETİ 1 YILINI DOLDURMADI

Şu anda AB Konseyi Başkanı olan Antonio Costa, bir yolsuzluk soruşturmasında kuşkulu olarak isminin geçmesinden ötürü Portekiz’de Kasım 2015’ten itibaren yürüttüğü ve son olarak 30 Ocak 2022’deki erken seçimde tekrar seçildiği başbakanlık vazifesinden Kasım 2023’te istifa etmiş ve 10 Mart 2024’te bir sefer daha erken genel seçime gidilmişti.

Montenegro, yaklaşık 11 ay evvel yapılan erken genel seçimlerin akabinde 80 milletvekiline sahip, PSD (78) ve Hristiyan Demokratların (2) ittifakı olan Demokratik İttifak (AD) ile 2 Nisan 2024’te azınlık hükümeti kurmuştu.

MONTENEGRO HAKKINDAKİ İDDİALAR

Portekiz basınında çıkan haberlere nazaran Montenegro’nun kurduğu ve 2022’de PSD başkanı seçildikten sonra hisselerini eşi ve iki çocuğuna devrettiği Spinumviva, ülkedeki birçok otel ve kumarhanenin imtiyazına sahip olan Solverde firması ile birtakım işler yaparken, birebir vakitte avukat olan Montenegro’nun 2018-2022 yıllarında devletle kumarhane imtiyazları konusunda yapılan kıymetli müzakerelerde Solverde’nin yasal temsilcisi olduğu tez ediliyor.

Solverde ise çıkan haberlerin akabinde 4 Mart’ta, “şirketin ismini korumak” için Spinumviva ile olan mukavelesini iptal ettiğini duyurmuştu.