İliç maden faciasında yeni gelişme

Erzincan 1. Ağır Ceza Mahkemesinde üçüncü gününde devam eden duruşmada, tutuklu sanık Iaın Ronald Guılle, tutuksuz sanıklar Ali Erdi S, Aykut A. ve Funda A. ile taraf avukatları ve müşteki yakınları hazır bulundu.

Tutuklu sanıklar Shaun Keady Swartz, Ali İstek Kalender, Selçuk Çiftlik ve Ömer Ardıç ise duruşmaya kaldıkları cezaevinden Ses ve İmaj Bilişim Sistemi üzerinden katıldı.

Duruşmaya, firari sanıklar John H, Kenan Ö, Luis Q, Vınh Luu D L, Kevin James G, Kevin Joseph R. ve Wıllıam Keıth M. gelmedi.

INR tasarım mühendisi sanık Ali Erdi S, savunmasında, hayatlarını kaybedenlere rahmet diledi.

Hakkındaki suçlamaları kabul etmeyen Ali Erdi S, şöyle konuştu:

“Yığın liç kontratının yükseltilmesi maksadıyla iki mukavele imzalanmıştı. Bu mukavelelerden sorumlu olan firma GRE’dir. 2020’de INR’nin kontrat gereği çalışmaları bitmiş, bu tarihten sonra denetim kontrolü kalmamıştır. GRE, Haziran 2023’te rapor hazırlıyor ve doğu tarafı, yani yığının Sabırlı Deresi tarafının gözlenmediğini ve gözlenmesi gerektiğini raporluyor. Bir firma tarafından Aralık 2023’te çok kritik bir rapor hazırlanıp Anagold’a sunuluyor ve içinde verilen ödevlerde GRE’ye eksikleri masrafın, ‘yığın liçin su istikrarını güncelle, kalibre et’ diyor. Başka raporda cevher tipi değişmiş ve buna nazaran stabilitini yap denmiş.”

“ÇATLAKLARDAN SONRA YÜKLEME YAPILMASINA DEVAM EDİLMİŞTİR”

Ocak 2024’te paylaşılan görüntüyü salonda izleten Ali Erdi S, toprak içinde ilerleyemeyen suyun liçin yüksek katlarında aktığını anlattı.

Ali Erdi S, Haziran 2023’te liçte dağılma, patlama ve yarıklar olduğunu fotoğraflardan gördüklerini belirterek şunları söyledi:

“Ocak 2024’te alınan dron fotoğrafında, oluşan çatlak hala oradaydı. O tarihten itibaren yükleme yapılmasına devam edilmiştir. 9 Şubat 2024’te akışın yönlendirilmesine yönelik hazırlanan rapor var ve bu raporda cevherin mühleti dolduğu ve sulanmasına gerek olmadığı bildirilmiş. Yararı olacak rapor lakin geç karar alınmış rapor. Heyelan suratının 10 metre/saniye suratına ulaştığı raporla bildirilmiş ve bu süratli bir mühlet. Bu akıntıda suyun varlığını inkar etmememiz gerekiyor. Kök neden su, suyun idaresi ve suyun takibinin yapılması söyleniyor. Şirketin yapması gereken takiplerden bizler sorumlu tutuluyoruz. Çatlakların varlığına karşın gerekli adımlar atılsaydı bu olay yaşanmayacaktı, tahminen de liç bile kurtarılabilirdi. Biz yalnızca taban teşkilini yaptık, liç projesinin geri kalanında dahlimiz yok. Anagold’un ana dizayncısı GRE’dir. INR’nin işletmede vazife ve sorumluluğu yoktur.”

INR tasarım mühendisi sanık Aykut A. da hayatını kaybedenlere rahmet, ailelerine sabır diledi.

Şirketle yaptıkları kontratta sorumlu firmanın GRE olduğunun muhakkak olduğunu söyleyen Aykut A, “GRE firmasının yaptığını denetleyecek su yapı kontrol firmasıdır, INR olarak biz değiliz. Biz GRE’nin yaptığı çalışmaları ve projeleri bakanlığın istediği yönetmeliklere nazaran hazırlayıcı firmayız. Bizim bir kontrol faaliyetimizin olmadığını söylemek isteriz. Liç süreci, dahil olmadığımız tasarım gerektiren bir süreç” diye konuştu.

“ÇOK NİTELİKLİ BİR MADEN FAKAT BAŞINDAKİLER O NİTELİKTE DEĞİLLER”

Aykut A, uzmanlık alanının heyelanlar olduğuna belirterek şunları kaydetti:

“Olaydan bir gün sonra çekilen manzaralarda liçte boruların ortaya çıkması gerekirdi fakat çıkmamıştı. Hasebiyle bu olay arayüzden kaynaklı bir durum değil. Arayüz benim tasarlamam ancak üstündeki cevher değil. Tasarım projelerini yapma yetkisi bizde değildir. Bu projeleri GRE firması yapmıştır. Benim alanda vazife ve sorumluluğum bulunmamaktadır. 100 gün öncesinde burada çatlak başlamış ve arkadaşlar bu türlü bir durum olacağını kestirememiş olabilir lakin bu türlü bir heyelan çatlağı var ve tedbir alınmaması kabul edilebilir değil. Maden çok nitelikli bir maden fakat başındakiler o nitelikte değiller. Maden hakikat halde analiz edilebilseydi bu olmayacaktı. Bana verilen kontrat kapsamında sorumlulukları yerine getirdim.”

“AYLAR EVVEL ÇATLAKLAR TESPİT EDİLMİŞ, KİMSE TEDBİR ALMAMIŞ”

INR tasarım mühendisi sanık Funda A. ise projeyi mevzuata nazaran ayarladıklarını tez etti.

Buradaki vazifesinin ve yaptığı işin, projeyi Türkçeye çevirmek olduğunu söyleyen Funda A, şöyle savunma yaptı:

“Mevzuat gereği burada sorumlu mühendisim, imzayı attığımda sorumluluk başladı lakin sonrasında yetkililer sırayla imzalayıp projeyi onayladılar. Bizim projelerde cevherin nereye serileceği, ne kadar solüsyon verileceği, konteynerin nereye konulacağı planı yoktur. Bizim projelerimizde bu türlü ayrıntılar olmaz. Biz projenin en başını ve en son atık halini görürüz. Ortadaki halini hesaplayamayız. Bizim hesaplarımız bu öngörüleri yapamaz. Liçin mebrandan kaydığı söyleniyor lakin mebrandan kaymamış, mebrana en yakın 10 metre yerden kaymış. Bu Anagold’un raporlarında da var. Bizim projelerimiz taban teşkil projeleridir. 2023’ün aralık ve ocak aylarında bir firma durumdan, yıkılabileceğinden bahsetmiş ancak tedbirler alınmamış. Olaydan aylar evvel çatlaklar tespit edilmiş, kimse tedbir almamış. Aralık 2023’te bir firma ‘yüksek su düzeyi var’ diye ihtarlarda bulunmuş, ödev vermiş lakin kimse bu ödevlere bakmamış.”

İftar için verilen ortanın akabinde sanık avukatlarının beyanlarının alındığı duruşma, sabah 09.30’da devam edecek.