SDG ile Suriye hükümeti ortasında birinci çatlak: Yeni anayasa teklifi kriz yarattı

Suriye’nin kuzeydoğusunda Kürtlerin öncülüğündeki Suriye Demokratik Güçleri (SDG), Şam idaresinin yeni anayasa deklarasyonunu büsbütün reddetti. SDG, 44 unsurluk anayasa evrakının, Suriye’deki farklı toplulukların haklarını korumadığını ve otoriterliği yine pekiştirdiğini öne sürdü. Şam’daki yeni idare tarafından hazırlanan anayasa deklarasyonu, bir müddet evvel Şaraa’nın atadığı hukuk uzmanları tarafından oluşturulmuştu ve dün özet olarak kamuoyuna duyuruldu.

SDG, yazılı açıklamasında, deklarasyonun yürütme erkine sınırsız yetkiler tanıdığını belirterek, bunun adaletli bir idare için yetersiz olduğunu tabir etti. “Otoriterliği yeni bir biçimde tekrar üretiyor” halinde sert bir açıklama yapan SDG, evrakın ademimerkeziyetçi bir yapıya dönüştürülmesi ve farklı toplulukların haklarının daha güçlü halde korunması gerektiğini vurguladı.

Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye’de kapsayıcı bir geçiş hükümeti kurulması gerektiğini belirterek, mezhepsel şiddet olaylarının soruşturulması gerektiğinin altını çizdi.

SDG, geçtiğimiz hafta Şam idaresiyle yapılan muahede çerçevesinde hudut kapıları, petrol alanları ve bir havaalanının hükümete devredileceğini duyurmuştu. Lakin, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) savaşçılarının Suriye’nin yeni ordusuna nasıl entegre edileceği konusunda hâlâ belirsizlik devam ediyor.

ENKS’DE YENİ ANAYASA TEKLİFİNE SERT REAKSİYON GÖSTERMİŞTİ

Suriye hükümeti tarafından açıkalanan yen ianayasa teklifine bir reaksiyon de Suriye Kürt Ulusal Kurulu’ndan (ENKS) geldi.

13 Mart 2025 tarihinde Şam idaresi tarafından yayımlanan anayasa bildirisini sert bir formda eleştirdi. ENKS’nin açıklamasında, taslağın Suriye toplumunun gerçek çeşitliliğini yansıtmadığı ve demokratik bir devlet inşa etme hedefinden uzak olduğu tabir edildi. “Hayal kırıklığı yaratan bir belgedir” denilen açıklamada, taslağın, Suriye’nin çeşitli siyasi, etnik ve dini bileşenlerini temsil etmeyen bir kurul tarafından hazırlandığı vurgulandı.

ENKS, metnin, Suriye’nin çok uluslu ve çok dinli yapısını göz arkası ettiğini ve ülkedeki etnik ve dini kümelerin haklarını garanti altına almadığını belirtti. Ayrıyeten, devletin isimlendirilmesinde tek bir etnik kimliği sabitleyerek başka bileşenleri dışladığına dikkat çekti. Cumhurbaşkanının dini kimliğiyle ilgili koşulların da, devletin dinler karşısında tarafsızlık unsuruna muhalif olduğu vurgulandı.

Açıklamada, bildirinin merkeziyetçi bir idare sistemini güçlendirdiği ve cumhurbaşkanına geniş yetkiler tanıdığı söz edilerek, bu durumun otokratik idaresi yine pekiştirdiği kaydedildi. Ayrıyeten, metnin sivil ve ferdî özgürlükleri kısıtladığı, bayanın toplumsal ve toplumsal rolünü sonlandırdığı tabir edildi.

ENKS, geçiş devrine dair belirlenen beş yıllık mühletin, adil iştirak garantileri olmaksızın, mevcut durumu pekiştiren bir araç haline geleceği ihtarında bulunarak, bu yaklaşımın Suriye’nin krize tahlil değil, daha da derinleşmesine neden olacağına dikkat çekti.